”خودتان را باور کنید“ این پیامی است که دائما در زندگی با آن روبه‌رو می‌شویم، در کتاب‌ها، برنامه‌های تلویزیونی، افسانه‌های رایج و… به ما گفته می‌شود اگر به خودمان ایمان داشته باشیم می‌توانیم هرکاری را انجام دهیم، البته می‌دانیم که این باور، نادرست است زیرا نمی‌توان به سادگی و تنها با داشتن اعتماد نسبت به بدست آوردن چیزی، آن را از آن‌خود کنیم. با این وجود شنیده‌ایم افرادی که از عزت نفس بالا برخوردارند و خود را همانگونه که هستند پذیرفته‌اند، نسبت به افرادی که این پذیرش را ندارند، از میزان موفقیت بالاتری برخوردار هستند.
عزت‌نفس ، ریشه و بنیان وجودی ماست که اگر تمام آن را از دست بدهیم به پوچی می‌رسیم، خیلی از افراد دو مفهوم اعتماد به نفس و عزت نفس را اشتباهاً با هم یکی می‌دانند در حالی که تفاوت‌های زیادی بین اعتماد‌به‌نفس و عزت نفس وجود دارد.
راه‌های افزایش عزت نفس
بالا بردن عزت نفس به معنای شناخت دوباره خود است، خود واقعی شما، همان چیزی که ارزشمند است، زمانی که ما کودک هستیم بدون واسطه با خود واقعی و راستین‌مان در تماس هستیم، بدون آنکه نیازی به تایید و نظر دیگران داشته باشیم، زیرا خود را لایق دوست داشته شدن و مراقبت کردن می‌دانیم، اما متاسفانه در گذر زمان این علاقه به خویشتن در ما کمرنگ می‌شود.
از دلایل بزرگ این اتفاق می‌توان به ایراد گرفتن، سرزنش کردن و توهین کردن اطرافیان نزدیک و دوستان اشاره کرد که نیتشان صرفا بهتر شدن و پیشرفت ماست اما به دلیل عدم آگاهی نتیجه عکس می‌دهد. ما روز به روز با تکرار این صحبت‌ها باعث ذخیره شدن آنها در ضمیر ناخودآگاهمان می‌شویم و به تقویت باورهای منفی و کاهش عزت نفس و داشتن حس بی ارزشی در خودمان دامن می‌زنیم.
چرا افزایش عزت نفس در بزرگسالان اهمیت زیادی دارد؟
تقویت عزت نفس تأثیر مستقیمی بر سلامت روان و فکری دارد، زیرا برای افزایش آن باید افکار و رفتارهای مثبت را تمرین کرد. این تمرین ها به مرور زمان تبدیل به عادت های روزمره می شوند و به شما کمک می‌کنند تا با بهبود رفتار و عملکرد خود، اعتماد به نفس تان نیز افزایش یابد. به این ترتیب، افزایش عزت نفس نه تنها باعث احساس بهتر نسبت به خود می شود، بلکه توانایی مدیریت بهتر موقعیت ها و روابط اجتماعی را نیز تقویت می‌کند.
راه های افزایش عزت نفس
با بالا رفتن سن، افراد بیشتر نیازمند تقویت عزت نفس هستند. روانشناسان همواره به دنبال روش هایی هستند تا با تقویت عزت نفس، به شکل‌گیری شخصیت سالم و متعادل افراد کمک کنند. در ادامه، برخی از مؤثرترین راهکارها برای افزایش عزت نفس در بزرگسالان را گردآوری کرده ایم.
کسب یک مهارت مشخص
برای تقویت عزت نفس، یادگیری و تمرین یک مهارت مشخص بسیار مؤثر است. تمرین مستمر باعث ایجاد شایستگی و انضباط می شود و با بهره مندی از توانایی به دست آمده، احساس رضایتمندی و اعتماد به نفس بیشتری در فرد شکل می‌گیرد. بنابراین انتخاب مهارتی که به آن علاقه دارید و تمرکز روی آن، یکی از بهترین روش ها برای تقویت عزت نفس است.
ورزش مداوم
ورزش منظم تأثیر قابل توجهی بر سلامت جسم، ذهن و عواطف شما دارد. علاوه بر اینکه ورزش به بهبود وضعیت جسمانی کمک می‌کند، نقش مهمی در کنترل و مدیریت سلامت روان نیز دارد. به همین دلیل، افراد فعال و ورزشکار از عزت نفس بالاتری برخوردار هستند و احساس بهتری نسبت به خود دارند.
انجام کارهای داوطلبانه
کمک به افرادی که نیازمند حمایت هستند و خدمت به آن ها، حس ارزشمندی و مفید بودن را در شما تقویت می‌کند. انجام کار های داوطلبانه نه تنها راهی برای همدلی با دیگران است، بلکه باعث می شود فرد احساس رضایت و تعلق اجتماعی پیدا کند. از این رو خدمت به دیگران یکی از مؤثرترین روش ها برای افزایش عزت نفس و رشد شخصیت مثبت است.
نگه داری از حیوانات خانگی
حیوانات خانگی عشق بدون شرط خود را به ما هدیه می‌کنند و این محبت بی قید و شرط، نیازهای عاطفی و تمایل ما به توجه را به‌طور کامل برطرف می‌کند. نگهداری از این موجودات دوست داشتنی همچنین مسئولیت پذیری و توجه مداوم شما را می طلبد و به این ترتیب نقش مؤثری در کاهش استرس و دور کردن شما از مشکلات روزمره دارد. ارتباط صمیمانه با حیوانات خانگی به مرور زمان اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی را در فرد تقویت می‌کند.
اهمیت دادن به ظاهر خود
یکی از روش های مؤثر برای افزایش عزت نفس، توجه به ظاهر و علاقه‌مندی های شخصی است. وقتی به خود و ظاهر خود اهمیت می دهید، احساس ارزشمندی بیشتری پیدا می‌کنید. بنابراین اختصاص دادن زمانی به مراقبت از خود و رسیدگی به نیازهای شخصی در برنامه روزانه، نقش مهمی در تقویت عزت نفس دارد.
تغییر محیط، هرچند کوتاه مدت
انسان ها به تغییر و تنوع نیاز دارند. کار کردن در محیطی جدید، سفر کردن، تفریح با دوستان یا صرف زمان بیرون از خانه، انرژی و انگیزه شما را افزایش می دهد و کمک می‌کند روحیه شما شاداب تر و آماده تر برای مواجهه با چالش ها شود.
تعیین ارزش های زندگی
برای داشتن احساس بهتر نسبت به زندگی، تعیین ارزش ها و اصول شخصی ضروری است. زندگی خود را بر اساس این ارزش ها ارزیابی کنید و بخش هایی که با آن ها همخوانی ندارند را شناسایی کنید. سپس تغییرات لازم را اعمال کنید تا هماهنگی بیشتری بین اعمال و ارزش ها ایجاد شود و در نتیجه از زندگی رضایت و لذت بیشتری ببرید.
یادداشت دستاوردها
یکی از روش های مؤثر برای افزایش عزت نفس در بزرگسالان، ثبت و یادداشت کردن دستاورد های روزانه یا بلندمدت است، حتی اگر این دستاوردها کوچک باشند. یادآوری موفقیت ها و پیشرفت های خود باعث ایجاد حس غرور و رضایت درونی می شود و اعتماد به نفس فرد را تقویت می‌کند. این تمرین ساده کمک می‌کند تا ارزش تلاش ها و پیشرفت های خود را بیشتر درک کنید و انگیزه تان برای رسیدن به اهداف آینده افزایش یابد.
تجربه‌های جدید
هیچ‌گاه از تجربه های تازه نترسید! سعی کنید از محیط امن خود خارج شوید، با افراد جدید آشنا شوید، به مکان های دیدنی سفر کنید و در فعالیت های هیجان انگیز شرکت کنید. این تجربه ها نه تنها زندگی شما را شادتر می‌کنند، بلکه اعتماد به نفس و عزت نفس شما را نیز تقویت می‌کنند.
مراقبت از روابط
افراد مهم زندگی خود را فراموش نکنید و عشق، زمان و توجه خود را به آنها اختصاص دهید. با پیدا کردن روش هایی برای ایجاد ارتباط مؤثر و مثبت، روابط خود را تقویت کنید و شبکه ای از حمایت و محبت اطراف خود بسازید که در تقویت عزت نفس نیز نقش دارد.
تایید کردن خود
همیشه با جملات مثبت و محبت آمیز با خود صحبت کنید. این جملات را در دفترچه ای یادداشت کنید و هر روز پس از بیدار شدن و قبل از خواب، آن ها را با خود مرور و تکرار کنید. این تمرین ساده کمک می‌کند دیدگاه مثبت نسبت به خودتان تقویت شود و عزت نفس شما به مرور افزایش یابد.
به چالش کشیدن افکار منفی و محدودکننده
وقتی افکار منفی درباره خود و ارزش هایتان به ذهن‌تان خطور می‌کند، سعی کنید با یادآوری دستاورد ها و شواهد مخالف، این افکار را به چالش بکشید. این تمرین به شما کمک می‌کند عزت نفس خود را تقویت کنید و دیدگاه مثبت تر و مطمئن تری نسبت به خود پیدا کنید.
تعیین مرزهای شخصی
شناخت دقیق شخصیت خود اولین قدم برای تعیین مرزهای شخصی است. با مشخص کردن حد و مرزهای خود، اجازه ندهید دیگران از آنها عبور کنند و واکنش مناسب در موقعیت های مختلف را بیاموزید. در تصمیم‌گیری ها قاطع باشید و به دیگران اجازه ندهید از شما سوءاستفاده کنند؛ این کار به حفظ عزت نفس و احساس ارزشمندی شما کمک می‌کند.
پذیرش شکست به عنوان بخشی از مسیر رشد
شکست بخشی طبیعی و ضروری از فرایند رشد و یادگیری است. بنابراین نباید از تجربه شکست ترس داشته باشید یا خود را به خاطر آن سرزنش کنید. شکست نشان دهنده تلاش و پیشرفت شماست و به عنوان منبعی ارزشمند برای یادگیری و دستیابی به موفقیت های آینده مورد استفاده قرار می گیرد.
تفکر بیش از حد ممنوع!
ذهن خود را از افکار تکراری و بیهوده آزاد کنید. سعی کنید زمان خود را با فعالیت های مفید و مثبت پر کنید تا ذهن تان کمتر درگیر چرخه افکار منفی و بی نتیجه شود و تمرکز و انرژی خود را برای کارهای سازنده حفظ کنید.
نکات زیر به آموزش شما در زمینه بالا بردن عزت نفس کمک زیادی خواهد کرد:
10 نقطه قوت و 10 نقطه ضعف خود را یادداشت نمایید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا برداشتی صادقانه و واقع بینانه از خود داشته باشید.
اهداف کوچک و قابل دسترسی برای خود تعیین کنید.
به فعالیت های مورد علاقه خود بپردازید و در خلوت 30 دقیقه در روز را به خود اختصاص دهید، فهرستی از علایق خود تهیه کنید و با توجه به امکاناتی که در اختیار دارید زمانی را برای انجام دادن آن در نظر بگیرید.
مسئولیت پذیری و انجام کارهای متفاوت را تجربه کنید. افرادی که از عزت نفس پایینی برخوردارند، از پذیرش مسئولیت‌های جدید امتناع می‌کنند زیرا از شکست می‌ترسند. آنها تنها کارهایی را انجام می‌دهند که در آن از توانایی‌های بالاتری برخوردار باشند. یکی از راه‌های افزایش عزت نفس این است که، سعی کنید به صورت داوطلبانه مسؤلیت بعضی کارها را به عهده بگیرید و در صورتی که در انجام آن کار موفق نبودید آن را بیان کنید و درباره عدم موفقیت و نقاط ضعف خود با دیگران صحبت کنید.
هیچ دو نفری را نمی‌توان و نباید با هم مقایسه کرد، از مقایسه خود با دیگران دست بردارید، تنها شخصی که باید خودتان را با آن مقایسه کنید خودتان هستید.
دست از کمال‌گرایی کشیده و اشتباهات خود را بپذیرید، هیچکس کامل نیست و تلاش برای رسیدن به حداکثر کمال فقط باعث نا امیدی می‌شود در حالیکه پذیرفتن اشتباهات به رشد شما کمک چشمگیری خواهد کرد.
خودتان را دوست داشته باشید و همانگونه که هستید، بپذیرید. مهربان نبودن با خود از نتایج عزت نفس پایین است، به خودتان عشق بورزید و خود را ارزشمند بدانید، با مهربانی با خود صحبت کنید و از یادآوری نقاط مثبتتان به خود غافل نشوید، برای خود هدیه خریده و از تفریح کردن لذت ببرید.
