کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گویند اگر در انتخابات پیروز شوند، فیلترینگ و محدودیت‌ها را رفع می‌کنند؛ اما آن‌ها چقدر امکان محقق کردن این وعده را دارند؟
فیلترینگ و محدودیت‌ها
به نقل از خبر سنتر کاندیداهای ریاست‌جمهوری در میان وعده‌های مختلفی که قول تحقق آن‌ها در دولت چهاردهم را می‌دهند، به بهبود وضعیت اینترنت و مواجهه با فیلترینگ هم اشاره می‌کنند. آن‌ها البته رویکرد یکسانی به مساله اینترنت ندارند. در مناظره‌ها، میزگردهای انتخاباتی، ویدیوهای تبلیغاتی و پست‌های منتشرشده در صفحات مجازی کاندیداها رویکردهای ۶ نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری دیده و شنیده می‌شود.
رویکردهایی که اینترنت را به طور کلی ابزار ضروری زیست در جهان امروز می‌دانند ولی تبصره‌ها و اما و اگرهایی درباره آن مطرح می‌کنند. حالا میزان نارضایتی مردم از وضعیت اینترنت به حدی رسیده که باعث شده کاندیداها برای جلب نظر و آرای مردم آزادی اینترنت، برداشتن فیلترینگ، به‌سامان کردن وضعیت VPNها و… را وعده بدهند.
اولین ویدیوی تبلیغاتی مصطفی پورمحمدی
مصطفی پورمحمدی در اولین ویدیوی تبلیغاتی خود از ضرورت دسترسی به اینترنت حرف می‌زند و از سیاست فیلترینگ گلایه می‌کند. پورمحمدی در بخشی از این ویدیو می‌گوید: «اینترنت مثل آب حیات است و فیلترینگ زندگی مردم را مختل کرده است. قرار من با شما انتخاب وزیری است که بساط بازی VPNها را جمع و امنیت کاربران را تضمین کند.»
او در همین ویدیو وعده داده است که اگر رئیس‌جمهور شود تلاش می‌کند «در کوتاه‌ترین مدت» به VPNها و فیلترینگ پایان دهد. او در مناظره اول تیر ماه کاندیداها از عملکرد دولت‌های گذشته در حوزه اینترنت انتقاد می‌کند و با این حال در صحبت‌هایش اقدام به قطع کردن اینترنت در مواقع خاصی و شرایط امنیتی را تایید کرده و قابل دفاع می‌داند.
تامین منافع همه ملت
این نامزد ریاست جمهوری در پستی که امروز (سوم تیر ماه) در ایکس منتشر کرده هم موضع خود در قابل پیام‌رسان‌های خارجی را این طور توضیح داده است: «نامزدهای انتخابات درباره پیام‌رسان‌های خارجی درگیر این دوقطبی‌اند: یا فیلترینگ یا رهاسازی بی‌منطق. من هم پیام‌رسان‌های داخلی را هدایت خواهم کرد و هم پیام‌رسان‌های خارجی را آزاد می‌گذارم. امر ملی یعنی تامین منافع همه ملت، نه گروه یا جناحی خاص.»
آزاد گذاشتن پیام‌رسان‌های خارجی یا آن طور که پیش از این در مناظره‌ها و ویدیوی تبلیغاتی اعلام شده «پایان دادن به فیلترینگ» وعده اصلی پورمحمدی در حوزه دسترسی به اینترنت است. او از نتیجه اصلی فیلترینگ که گسترش استفاده از VPN و گردش مالی سنگین این حوزه است انتقاد کرده و همین موضوع را دلیلی برای مقابله با فیلترینگ می‌داند.
مناظره جمعه شب
در مناظره جمعه شب او از «مافیای فیلترشکن» به‌عنوان یکی از مسائل مهم در زمینه اینترنت اشاره کرده است. او در اکانت ایکس خود نیز به موضوع VPNها اشاره کرده است. در یکی از این پست‌ها نوشته است: «استمرار فیلترینگ نگران‌کننده است. مافیای VPN هم کیسه مردم را خالی می‌کند هم سرعت را محدود می‌کند و هم امنیت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.»
پورمحمدی درباره گردش مالی وی‌پی‌ان‌ها هم نوشته: «داستان VPN جلوی چشم همه ما دارد اتفاق می‌افتد و گردش مالی‌اش ۵۰ درصد کل گردش مالی فضای مجازی است! سه سال وقت داشتید چه کردید؟»
فیلترینگ و چالش‌هایی که استفاده از VPN
مساله فیلترینگ و چالش‌هایی که استفاده از VPN ایجاد می‌کند در صحبت سایر نامزدها هم کم‌وبیش تکرار شده است. مسعود پزشکیان در شبکه اجتماعی ایکس به هزینه‌های مالی دسترسی به فیلترشکن‌ها اشاره کرده و نوشته است: «هزینه تلفن ۵۰ هزار تومان اما هزینه فیلترشکن ۲۰۰ هزار تومان شده است!»
او هم در مناظره اول تیر ماه کاندیداها و هم در فضای مجازی بزرگترین آفت فیلترینگ را ضربه به مشاغل و کسب‌وکارها دانست. در یکی از پست‌های پزشکیان در ایکس آمده است: «فیلترینگ باعث تعطیلی شغل‌ها شده و البته باعث کاسبی برای عده دیگری فیلترشکن فروش شده است.»
جبران ضررهای هنگفت واردشده به کسب‌وکارها
او در یکی دیگر از این پست‌ها وعده «تسهیلات ویژه مالیاتی» برای جبران ضررهای هنگفت واردشده به کسب‌وکارها را هم داده است: «تمام تلاش خود را برای اصلاح نظام ناکارآمد فیلترینگ به کار می‌بندم تا هزاران کسب‌وکار فعال در فضای مجازی که میلیون‌ها ایرانی در آن مشغول به کار هستند را به چرخه اقتصاد بازگردانم. تسهیلات ویژه مالیاتی به این کسب‌وکارها می‌دهم تا مجددا جان بگیرند و ضررهای هنگفت واردشده به اقتصاد این خانوارها جبران شود.»
در نتیجه تمام انتقاداتی که مسعود پزشکیان نسبت به وضعیت اینترنت و محدودیت‌های آن دارد «آزاد کردن اینترنت» را راهکار دانسته و آن را وعده داده است: «اینترنت را باید آزاد کنیم. من اگر انتخاب شدم جلوی فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب و کارهای تعطیل شده را بازیابی خواهم کرد.»
محمدباقر قالیباف دیگر کاندید مخالف فیلترینگ
محمدباقر قالیباف، دیگر کاندیدایی است که مخالفت صریح خود را با فیلترینگی که در حال حاضر در کشور اعمال می‌شود، اعلام کرده است. او در صفحه‌اش در ایکس نوشته است:
«با فیلترینگ به شیوه کنونی مخالفم. برنامه ما پنج محور دارد: ۱- حمایت از پلتفرم‌های داخلی، مثل نشان و بله و ایتا ۲- تأمین امنیت و تقویت کسب‌وکارهای اینترنتی ۳- حمایت از تولید محتوای داخلی ۴- نظارت دقیق بر فضای مجازی برای امنیت روانی خانواده‌ها ۵- مذاکره با سکوهای خارجی.»
افزایش استفاده از VPN
قالیباف هم افزایش استفاده از VPN را مورد انتقاد قرار داده و نوشته است: «استفاده از وی‌پی‌ان‌ها از ۲۲ درصد به ۶۷ درصد افزایش داشته است. به‌جای مصون‌سازی، نگرانی خانواده‌ها بیشتر شد. وقتی ضروریات امنیتی برهه‌های خاص برطرف شد استمرار فیلترینگ برخی پلتفرم‌ها توجیهی ندارد.»
او دلیل مخالفتش با فیلتر کردن را فساد و خطراتی می‌داند که در نتیجه اعمال این نوع محدودیت ایجاد می‌شود. او در مناظره تلویزیونی نیز توضیح داد که با موضوع فیلترینگ مخالف است چون خطرات و فساد زیادی به دنبال دارد. البته او هم مثل پورمحمدی اعمال محدودیت برای اینترنت در مواقع خاص را با این دلیل که ایجاد امنیت باید در اولویت باشد، «منطقی» می‌داند.
در این مناظره، قالیباف به موضوع شبکه ملی اطلاعات هم پرداخته است. او که در زمان ریاستش در مجلس این پروژه را پیش برده و همراه با نمایندگان پیشرفت آن را وزارت ارتباطات پیگیری می‌کرد در این مناظره هم توضیح داد که در حال حاضر ۷۵ درصد از شبکه ملی اطلاعات در کشور راه‌اندازی شده و این طرح می‌تواند یکی از راه‌های حکمرانی در فضای مجازی باشد.
