رازهای کشف‌شده مصر باستان؛ از نحوه ساخت اهرام تا ارتش گمشده کمبوجیه
رازهای کشف‌شده مصر باستان تمدنی اسرارآمیز بوده است که معماهای حل‌نشده بسیاری دارد. گرچه باستان شناسان از برخی از این اسرار پرده برداشته‌اند.
رازهای کشف‌شده مصر باستان
به نقل از خبر سنتر تمدنی اسرارآمیزتر، جادویی‌تر و مرموزتر از مصر باستان وجود ندارد. اهرام جیزه، مجسمه ابوالهول بزرگ، بیابان‌های پهناور، فرعون‌های خداگونه که در کاخ‌های باستانی قدم می‌زدند، ثروت رود نیل و مجموعه‌ای عجیب از خدایان با سر حیوانات، همگی بخشی از این تمدن شگفت‌انگیز هستند.
سپس مقبره‌های طلایی وجود دارند که مومیایی‌های هزاران‌ساله را در تابوت‌های سنگی جای داده‌اند، ابزارهای عجیب‌وغریب مانند عصای سلطنتی و شلاق فرعون، هیروگلیف‌هایی که معانی سری در خود دارند و نام‌هایی تقریباً افسانه‌ای مانند توت‌عنخ‌آمون، رامسس، نفرتیتی و کلئوپاترا.
کارگران اهرام
با وجود قرن‌ها بررسی‌های دقیق باستان‌شناسی، همچنان رازهای زیادی درباره مصر باستان باقی مانده است: آیا کارگران اهرام را با استفاده از شیب‌راهه‌ها، قرقره‌ها، روغن‌کاری (افزودن آب به ماسه برای راحت‌تر شدن حرکت سنگ‌ها) و سایر ابزارها ساختند؟ مجسمه ابوالهول دقیقاً به چه معناست و آیا سر ابوالهول ابتدا شبیه سر شیر بوده و بعد به سر فرعون تغییر داده شده است؟ کلئوپاترا واقعاً در اسکندریه دفن شده و مقبره‌اش به‌خاطر سیل ناپدید شده است؟ بدن ملکه نفرتیتی چه شد و چرا تاکنون پیدا نشده است؟ این سوالات همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند و بخشی از اسرار بزرگ مصر باستان محسوب می‌شوند.
محققان از رشته‌ها و تخصص‌های مختلف به‌طور مداوم و با دقت، اطلاعات مربوط به مصر باستان را بررسی کرده‌اند. اولین قدم مهم در این مسیر، رمزگشایی سنگ رشید یا سنگ روزتا در سال ۱۸۲۲ بود که به محققان امکان داد تا خط مصری را بخوانند.
نحوه حمل مواد برای ساخت اهرام
از زمان رمزگشایی سنگ روزتا، محققان توانسته‌اند بسیاری از رازهای دیگر مصر باستان را کشف کنند. به طور مثال، ماهیت «طلسم فرعون»، معمای ارتش ایرانی که در بیابان‌های مصر گم شد، دلیل وجود موهای قرمز در برخی مومیایی‌ها و اخیراً نحوه حمل مواد برای ساخت اهرام توسط سازندگان آن‌ها از اسراری بوده است که اخیرا آشکار شده است. در ادامه به چند مورد از اسرار مصر باستان اشاره می‌کنیم که سرانجام پرده از آن‌ها برداشته شده است.
چگونه خط مصری را بخوانیم؟
امروزه می‌توان با جستجوی سریعی در گوگل، کلاس‌های آموزشی زیادی درباره نحوه خواندن هیروگلیف‌های مصری پیدا کرد. اما بسیاری از افراد نمی‌دانند هیروگلیف‌ها فقط تصاویر ساده نیستند، بلکه هر تصویر نمایانگر یک صامت (حرف بی‌صدا) است. در خواندن هیروگلیف‌ها، معمولاً نوشته‌ها یا از چپ به راست یا از راست به چپ خوانده می‌شوند، اما نکته مهم این است که مصریان واکه‌ها (حروف صدادار) را نمی‌نوشتند و فقط حروف بی‌صدا را به تصویر می‌کشیدند.
مصریان علاوه بر هیروگلیف‌ها، از دو نوع خط دیگر نیز بهره می‌بردند: دموتیک که شبیه خط عربی است و برای نوشتار روزمره به کار می‌رفت و هیراتیک که شکلی ساده‌تر از هیروگلیف‌ها بود و عمدتا برای نوشتار سریع‌تر استفاده می‌شد.
در دوران دودمان بطلمیوسی (که از حدود ۳۲۳ تا سال ۳۰ پیش از میلاد طول کشید)، برخی از مصریان از حروف یونانی برای نوشتن استفاده می‌کردند. علت آن بود طبقه حاکم در آن زمان از یونانی‌های مقدونی بودند. زبان مردم مصر در آن زمان قبطی بود. به لطف همین زبان بود که ژان-فرانسوا شامپولیون فرانسوی در سال ۱۸۲۲ باقی‌مانده خطوط مصر باستان را رمزگشایی کرد.
کشف شامپولیون موجب بازنگری در تاریخ مصر شد. تصور کنید با هزاران پاپیروس و کتیبه‌های مختلف از مصر باستان روبه‌رو می‌شوید که به زبان‌های مختلفی نوشته شده‌اند (هیروگلیف، دموتیک، هیراتیک و قبطی)، اما نمی‌توانید آن‌ها را بخوانید.
رمزگشایی خطوط مختلف مصر
برای رمزگشایی خطوط مختلف مصر باستان، به سنگ روزتا نیاز بود. این سنگ لوحی بود که فرمان بطلمیوس پنجم روی آن نوشته شده بود و به محققان کمک کرد خطوط مختلف مصر باستان را رمزگشایی کنند.
سنگ روزتا به سه زبان دموتیک، هیروگلیف و قبطی نوشته شده بود، به‌طوری‌که افرادی که به زبان‌های مختلف صحبت می‌کردند می‌توانستند آن را بخوانند. زبان قبطی به‌عنوان پلی بین خطوط مختلف عمل کرد و به محققان کمک کرد اسرار مصر باستان را رمزگشایی کنند.
چرا برخی از مومیایی‌ها موهای قرمز دارند؟
وقتی مرد جبلین در سال ۱۸۹۶ در گور کم‌عمق و خشکی در شن‌های بیابان کشف شد، پژوهشگران با معمایی پیچیده روبرو شدند.
مرد جبلین از قدیمی‌ترین مومیایی‌هایی است که در مصر باستان پیدا شده است و مربوط به حدود ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد، یعنی قبل از شروع سلسله‌های فرعونی در مصر است. او به نام منطقه‌ای که در آن پیدا شد (جبلین) نام‌گذاری شده است. به‌نظر می‌رسد در زمان او، مومیایی‌کردن به شکلی ساده‌تر و ابتدایی‌تر انجام می‌شد؛ اما شن‌های خشک مصر و زمان، بیشترین سهم را در حفظ او داشتند. همچنین او احتمالاً به قتل رسیده بود، زیرا استخوان شانه و دنده‌هایش آسیب‌هایی نشان می‌دهند که با ضربه‌ی خنجر ۱۲٫۷ سانتی‌متری مطابقت دارد.
حنا در فرآیند مومیایی‌کردن
مرد جبلین به دلیل ویژگی عجیب، یعنی داشتن موهای قرمز به «زنجبیلی» معروف شد. موهای قرمز در آن زمان و منطقه نادر بود.
در مصر باستان، برای مومیایی کردن مردگان، از حنا استفاده می‌شد. حتی به‌نظر می‌رسد فرعون رامسس دوم از حنا برای رنگ‌کردن موهایش استفاده می‌کرد تا موهای سفیدش دیده نشود. همچنین، برخی از مومیایی‌های مصری به دلیل استفاده از همین ماده، ناخن‌های قرمز دارند.
موهای مرد جبلین نشان می‌دهند مصریان از حنا در فرآیند مومیایی‌کردن استفاده می‌کردند و این کار به قدری قدیمی است که به حدود ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد بازمی‌گردد.
