سفری به سرزمین لی‌لی پوت‌های ایران

ایران کشوری پهناور با جاذبه های گردشگری فراوان است که بسیاری از این جاذبه ها، شاید تاکنون به گوش کمتر کسی خورده باشد و افراد اندکی از وجود آنها با خبر باشند. مکان های دیدنی، که بی شک می توان با سفر به آنها، خاص ترین و منحصر به فرد ترین منظره ها را تماشا کرد و تجارب جدیدی را بدست آورد.

ماخونیک روستایی است که در دهستان دُرُح بخش مرکزی شهرستان سربیشه استان خراسان جنوبی واقع شده است. این روستای از روستاهای شگفت انگیز جهان به حساب می آید.

از روستای ماخونیک تا افغانستان نیم ساعت فاصله وجود دارد و مردم ماخونیک اصالتاً افغانستانی هستند که در چند قرن پیش از افغانستان کوچ کرده‌اند و ماخونیک را جهت زندگی برگزیده‌اند. این روستا در فاصله‌ی ۷۸ کیلومتری شرقی شهر سربیشه در استان خراسان جنوبی و در مسیر جاده‌ی سربیشه به روستای دُرُح قرار دارد.

ماخونیک؛ به سرزمین لی لی پوت های ایران شهرت دارد و به دلیل معماری، آداب و رسوم و فرهنگ خاص مردمانش به عنوان یکی از هفت روستای شگفت انگیز جهان معروف است و این روزها چشم انتظار مسافران نوروزی است.

روستای ماخونیک کجاست؟

روستای ماخونیک از توابع بخش مرکزی شهر سربیشه و در منطقه ماخونیک و دهستان دُرُح قرار دارد. منطقه ماخونیک ۱۲ روستا را در بر می گیرد که روستای آدم کوچولوها از همه بزرگ تر است.

این منطقه نزدیک مرز افغانستان است و آدم کوچولوها هم اصالتا افغان هستند و چندین سده پیش طی زندگی کوچ نشینی به این سمت آمده اند. شخصی به نام احمد خان نزدیک به ۴۰۰ سال پیش به این منطقه می آید و به همراه خانواده اش پایه این روستا و خانه های کوتاهش را با مصالحی که در همان محل به دست می آمده می گذارد.

روستای ماخونیک ۴۰۰ سال سابقه دارد اما ظاهرا از قبل روستایی چند هزار ساله در آنجا وجود داشته است. سنگ نوشته هایی در نزدیکی ماخونیک به دست آمده که این ادعا را اثبات می کند.

علت قد کوتاه مردم ماخونیک

ماخونیک منطقه ای گرم و خشک در دل کوه ها و دشت های بی آب و علف است. زندگی اهالی آن نیز به سختی رقم می خورد. آنجا نه امکان کشاورزی هست نه مرتع و دیمی وجود دارد، تنها می توان به سختی دامداری کرد اما برای دام ها هم خوراک کافی یافت نمی شود. از گذشته مهمترین پوشش گیاهی روستا و خوراک اصلی مردم درخت های پراکنده عناب، شلغم، گندم، جو، پسته و بنه کوهی بوده که مردم از کوه های اطراف با دقت تمام جمع آوری می کرده اند.

غذایشان از همین محصولات یا با چیزهایی مثل شلغم و کشک و بنه کوهی تامین می شده است. رفت و آمد به بیرون از روستا هم کار آسانی نبوده. همه این ها باعث شده بود که این مردم از تغذیه مناسبی برخوردار نباشند. شاید این یکی از دلایلی باشد که قد مردم روستا در گذشته بسیار کوتاه بوده است. ولی به مرور زمان با مطرح شدن بیشتر روستا در منطقه، ازدواج ها و بهتر شدن تغذیه اهالی آن نسل کوتاه قد از بین رفت. دلیل دیگر شاید نژاد خاص افراد بوده باشد چون این کوتاهی قد اختصاص به یک طایفه خاص به نام طایفه غلام محمدرضا بخش داشته است.

قدمت 300 ساله روستای ماخونیک

اسناد تاریخی این منطقه نشان می دهد که روستای ماخونیک بیش از 300 سال قدمت دارد و آنچه اهالی این روستا بر سر زبان دارند در خاطرات خود از شاهان دوران صفوی نیز یاد می کنند.

نخستین مدرسه ابتدایی در روستای ماخونیک از سال 1366 تاسیس شده است و تا آن زمان هیچ یک از ماخونیکی ها برای درس خواندن به سایر روستا ها نرفته و بیشتر در مکتب سواد می آموختند و تا سال 1379 هیچ یک از دانش آموزان برای گذراندن دوره های تحصیلی بالا تر از ماخونیک خارج نشده اند تا اینکه در سال 1379 دوره راهنمایی در یکی از کلاس های ابتدایی برگزار شده است.

در روستای ماخونیک اقتصاد، مسائل مذهبی و شرایط اقلیمی شکل دهنده ظاهر روستا است و مسکن روستا از خوراک، پوشاک و حتی بسیاری از نشانه های دیگر روستا ها جالب تر است و احتیاج به پژوهش بیشتری دارد.