یکی از بزرگ ترین آب انبارهای ایران که قدمت آن به حدود ۳۰۰ سال پیش و زمان قاجار میرسد، برکه کل نام دارد و در استان فارس و در شهرستان گراش قرار گرفته است.
برکه کل یکی از عجیب ترین، باشکوه ترین و به احتمال زیاد، از بزرگترین آب انبارهای ساخته شده در ایران است که در شهرستان گراش استان فارس قرار دارد.
متاسفأنه هیچ نشانی از کتیبه یا نوشته ای بر ساختمان این بنای عجیب وجود ندارد و اگر در گذشته وجود داشته اکنون به طور کامل نابود شده است. این آب انبار به همت حاج اسدالله فرزند کربلائی علیرضا گراشی و برادر فتحعلی خان معروف به بیگلر بیگی سبعه لارستان ساخته شده است و وقف شده است قطر داخلی برکه 29 متر است، ارتفاع برکه 21 متر است، براساس اظهارات اهالی تا 12 قد عمق داشته است هر قد 175 سانتی متر است. گنبد این آب انبار طبق روایات شفاهی گذشتگان بلافاصله بعد از اتمام بخاطر بارش باران چند روز بعد از ساخت فرو می ریزد و بقایای ان قابل مشاهده است، بازهم در نوع خود حتی ساخت آن و پوشش دادن سقف قطر 19 متری آب انبار با مصالح سنتی یک شاهکار مهندسی به حساب می آید.
برکه کل ، یکی از بزرگترین آب انبار های ایران در گراش
این آب انبار شش ورودی جهت وارد شدن آب باران به داخل دارد و هر شش ورودی نیز جهت برداشت آب مورد استفاده قرار می گیرد، ورودیها همه طاق تیزهدار دارند ولی از نظر ابعاد باهم متفاوت می باشند. محل های ورود آب کوچکتر است و از کف سایر ورودیها، پایینتر قرار دارد و در مصالح آن از سنگ تراش استفاده شده است. در یکی از درگاهها بر روی بدنه داخلی، پلکان سنگی جهت پایین رفتن و دسترسی به کف آب انبار تعبیه شده است.
مثل اکثر آب انبارها، مخزن به شکل دایره است و از ساروج در ساخت آن استفاده شده است و برای آسانتر شدن آب کشی قطر ته آب انبار، به اندازه حدود یک متر بیشتر از قطر بالای آن طراحی شده است. دیوارشاوره یا بدنه دارای قطر ۱.۲ متر و با افزایش ارتفاع و شروع قوس گنبدی به ۲ متر میرسد. همچنین طاقهای سردرها و دهنههای آب انبار که به شکل تیزهدار هستند، با مصالح سنگ و ملات گچ ساخته شده است و طاقهای مجراهای ورودی و خروجی آن نیز مانند دیگر طاقها، تیزه دار هستند.
کسانی که این آب انبار را از نزدیک دیدهاند، از عظمتش حیرت کردهاند! جالب است که در روزگاران گذشته، بناهایی با این عظمت و این فهم از مهندسی در ایران و جهان ساخته میشده است. باهم تصاویر دیگری از این آب انبار را میبینیم.