امروزه بیشتر انسان‌ها روزانه زمان زیادی را به استفاده از موبایل خود اختصاص می‌دهند و به ندرت پیش می‌آید که آن را زمین بگذارند. هرچند به کار بردن این ابزار، مشکلات زیادی از زندگی انسان را مرتفع می‌کند، اما فارغ از تمام مزایای آن، این وسیله بر سلامت ذهنی و عملکرد انسان اثرات منفی بسیار زیادی دارد.
مطالعه پژوهشگران موسسه تحقیقاتی IDC نشان می‌دهد که حدود ۸۰ درصد از کاربران گوشی هوشمند حدود ۱۵ دقیقه پس از بیدار شدن در رختخواب موبایل خود را چک می‌کنند که این معضل بزرگی است. منع انجام این کار سه دلیل اصلی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
افزایش میزان استرس و اضطراب
وقتی پس از باز کردن چشم‌هایتان در ساعات اولیه روز، موبایل خود را چک می‌کنید، با انواع پیام‌ها، خبرها و لیست کار‌های در دست انجام روبرو می‌شوید و در نتیجه استرس و نگرانی شدیدی به شما منتقل می‌شود. رصد کردن اخبار و پیغام‌ها در رختخواب فرصت برای آرامش و شادی را از شما می گیرد و باعث می‌شوید مشغولیت فکری زیادی برایتان ایجاد شود.
ابتلا به افسردگی
محققان دانشگاه کوتنبرگ سوئد، تاثیر استفاده از تلفن هوشمند بر روی افراد در بازه سنی بیش از ۲۰ سال را در یک دوره چند ساله مورد مطالعه قرار دادند.
بررسی ها نشان داد که ااستفاده مداو م از تلفن همراه رابطه مستقیمی با افزایش سطح افسردگی در جامعه دارد و در این رابطه هیچ تفاوتی بین زنان و مردان وجود ندارد و هر دو به یک اندازه در خطر افسردگی قرار دارند.
نکته قابل اشاره این است که شمار زیادی از کاربران رابطه عشق و نفرت با شبکه‌های اجتماعی دارند؛ اما همانند اعتیاد به هر چیز دیگری حتی در مواقعی که از شبکه‌های اجتماعی متنفر هستند، نمی‌توانند آن را ترک کنند. دلیل را شاید بتوان در این دانست که شبکه‌های اجتماعی به فضایی برای ایجاد روابط، شکل دادن به هویت، بیان احساسات، عقاید و آموختن درباره جهان اطراف تبدیل شده است. چنین موضوعاتی اساسا با سلامت روان مرتبط است.
از دست رفتن زمان
وقتی بعد از بیدار شدن سریعا موبایل به دست می‌گیرید و محتوای شبکه‌های اجتماعی، ایمیل‌ها، پیغام‌های دیگران و عکس‌ها و فیلم‌ها را چک می‌کنید در واقع خود را به دست نظرات و عقاید دیگران می‌سپارید و ذهن و فکر خود را آلوده می‌کنید.
هر پیغام و ایمیل و عقیده جدیدی که روی موبایل ظاهر می‌شود یک بخش بزرگ از تمرکز، توجه و قدرت ایده‌پردازی شما را می‌رباید. به زبان ساده‌تر، شما با چنین کاری ذهن خود را در اختیار افکار دیگران می‌گذارید؛ این در حالیست که باید به افکار و اهداف خود بیندیشید نه دیگران!
به جای اینکه صبح را با فکر کردن به اینکه چه کسی چه چیزی گفته، چه پستی گذاشته، کجا رفته و چه کرده سپری کنید، بدون نگاه کردن به موبایل بیدار شوید، صبحانه بخورید و بیرون بروید و اجازه دهید کار‌های اصلی زندگی و کار در کمال آرامش انجام شوند.
بدون شک شما به هیچ عنوان دوست ندارید در ابتدای صبح صد‌ها نفر وارد خانه شما بشوند و با نظرات و درخواست‌هایشان خانه را منفجر کنند. پس چرا اجازه می‌دهید از طریق موبایل وارد ذهنتان شوند و همه جا را اشغال کنند؟!
کارشناسان اعتقاد دارند استفاده از شبکه‌های اجتماعی و ارسال پیامک و استفاده از سایر امکانات این گونه نرم افزار‌ها به جای صحبت با افراد و دیدار با یکدیگر یکی از علت‌های اصلی تنهایی و افسردگی بین انسان‌ها به ویژه جوانان است. به گفته دانشمندان استفاده از وسایل الکترونیکی و امکانات موجود در آن نه تنها جایگزین ارتباط‌های واقعی بین انسان‌ها نیست بلکه می‌تواند زمینه ساز آسیب‌های رفتاری و از دست رفتن سلامت روان آن‌ها شود. با شروع به کار نسل جدید شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه هوشمند در دنیا افراد بیش از پیش دچار تنهایی و انزوا شده‌اند. در واقع استفاده از پیامک به جای مکالمه سبب کاهش فعالیت‌های اجتماعی افراد و افت توان ارتباطی آن‌ها با دیگران شده است.
علاوه بر تمرکز و حواس، زمان شما هم با موبایل به سرقت می‌رود. پیش خود تصور می‌کنید ۵ دقیقه شبکه‌های اجتماعی را چک کنم، اما بعد می‌بینید ۱۵ دقیقه یا حتی ۳۰ گذشته و شما همچنان در رختخواب از این صفحه به آن صفحه و از این پست به آن پست می‌روید.
این وقتی که از شما گرفته شده باعث می‌شود تا استرس به موقع سرکار حاضر شدن بگیرید و همین می‌تواند روزتان را خراب کند.
به جای این کار از ساعات اولیه صبح برای آماده کردن خود و ساختن یک روز موفق بهره بگیرید.
به ذهن خود بیاموزید تا با فعالیت‌های کم‌هیجان‌تر همچون مطالعه کتاب، مدیتیشن، اولویت‌بندی کارها، برنامه‌ریزی برای روز و صرف زمان برای یک صبحانه سالم و مقوی خوشحال باشد.
این فعالیت‌ها برخلاف وبگردی و وقت‌گذرانی در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند میزان استرس شما را کاهش دهند و به تمرکز بیشتر شما کمک کنند. همچنین کمک می‌کنند تا شفاف‌تر بیندیشید و در نتیجه روز خود را بهتر و شادتر آغاز کنید.
از دست دادن تمرکز روزانه
وقتی اولین ساعات روز خود را با حواس‌پرتی آغاز کنید، در ادامه هم با همین وضعیت ادامه خواهید داد. بیشتر مردم تصور می‌کنند می‌توانند در ساعات بعدی روز دوباره تمرکز کنند و کارها را با دقت انجام دهند. اما واقعیت این است که چنین امری ممکن نیست. دکتر نیکول بندرس-هادی گفته: «وقتی پیش از هر فعالیتی ذهن خود را با انواع اطلاعات اضافی پر می‌کنید، در واقع توانایی اولویت‌بندی کارها را از مغز خود می‌گیرید.»
به زبان دیگر، وقتی اول صبح موبایل خود را چک می‌کنید بسیار سریع‌تر از زمان‌های دیگر مستعد حواس‌پرتی می‌شوید.
اسمارت‌فون، دوپامین و مغز
زمانی که شبکه‌های اجتماعی یا ایمیل را چک می‌کنیم، مغز مقدار زیادی دوپامین ترشح می‌کند. دوپامین یک ماده شیمیایی است که احساس پاداش گرفتن به انسان منتقل می‌کند.
مغز از داشتن دوپامین هیجان‌زده می‌شود، همچون یک کودک ۸ ساله که آبنبات می‌بیند. همین اشتیاق سبب می‌شود تا فرد کار‌هایی را انجام دهد که دوپامین بیشتری ترشح شود.
وقتی روز خود را با اسکرول کردن بین ایمیل‌ها و صفحه‌های شبکه‌های اجتماعی آغاز می‌کنید، مغز سعی می‌کند این کار را در طول روز نیز تکرار کند، زیرا با این کار احساس خوب پیدا می‌کند.
اما این را باید بدانید که جنگیدن با احساس اشتیاق و هیجان مغز برای دوپامین چیزی نیست که به راحتی از عهده آن بر بیایید.
بنابراین، از چک کردن موبایل در رختخواب و پس از بیدار شدن دست بکشید تا مغزتان به حواس‌پرتی عادت نکند. به جای آن صبح را با آرامش و شادی آغاز کنید.
