بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر دنیا کجا است؟ قطعاً نمی‌توانید حدس بزنید
چونگ‌چینگ، بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر دنیا از نظر وسعت و جمعیت، ترکیبی از تاریخ کهن و رشد سریع است که چشم‌اندازی خارق‌العاده از شهرنشینی را به نمایش می‌گذارد.
بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر دنیا
به نقل از خبر سنتر بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر جهان کجاست؟ شاید به‌طور غریزی نام نیویورک به ذهنتان برسد که با جمعیتی بیش از ۸ میلیون نفر، پرجمعیت‌ترین شهر ایالات متحده است. اما آیا این شهر بزرگ‌ترین شهر جهان است؟ خیر، حتی نزدیک هم نیست.
اگر به دنبال شهر پرجمعیت‌تری باشید، شاید به مکزیکوسیتی برسید؛ شهری با مساحت ۱٬۴۸۵ کیلومتر مربع و جمعیتی بیش از ۹٫۲ میلیون نفر که از نظر جمعیتی، همه‌ی شهرهای ایالات متحده را پشت سر می‌گذارد. در ادامه، سائوپائولو وارد میدان می‌شود که از لحاظ مساحت مشابه مکزیکوسیتی است، اما جمعیت آن بیش از ۳ میلیون نفر از مکزیکوسیتی بیشتر است.
اما بزرگ‌ترین کلان‌شهرهای واقعی، خارج از نیم‌کره‌ی غربی هستند. از میان ۲۰ شهر بزرگ و پرجمعیت جهان، تنها سه مورد در خارج از آسیا قرار دارند و شاید بهتر باشد بگوییم سه‌ونیم؛ زیرا استانبول با بخش‌های اروپایی و آسیایی، در رتبه‌ی دهم فهرست است. اگر مساحت را نیز حساب کنیم، فقط یک شهر از این فهرست خارج از آسیاست. در نهایت، نامی که شاید کمتر شنیده باشید، از تمام رقبا جلو زده و در صدر همه‌ی فهرست‌ها قرار گرفته است: چونگ‌چینگ.
چونگ‌چینگ کجای جهان است؟
چونگ‌چینگ همانطور که از نامش پیداست، در چین قرار دارد. اما دقیقاً کجاست؟ نقشه‌ی چین شبیه مرغی است که سر آن در بالا و سمت راست قرار دارد و دم آن به سمت غرب کشیده شده است، جایی که کشورهای آسیای مرکزی قرار دارند. حالا با این تصویر ذهنی، چونگ‌چینگ جایی است که بال‌های مرغ به بدنش متصل می‌شوند.
شهر چونگ‌چینگ در محل تلاقی رودهای جیالینگ و یانگ‌تسه قرار دارد و جغرافیای آن، تأثیر بسیاری بر ساختار شهری شگرفش گذاشته است. این شهر در کنار پکن، شانگهای و تیانجین، یکی از چهار شهرداری مستقل در چین را دارد؛ بدین معنی که در قلمرو هیچ استانی قرار ندارد و به‌طور مستقیم زیر نظر دولت مرکزی چین اداره می‌شود.
رشد اقتصادی چین
پیش از دهه‌ی ۱۹۹۰ رشد اقتصادی چین عمدتاً در نواحی شرقی و ساحلی نظیر شانگهای و شنژن متمرکز بود. دولت مرکزی چین برای حل این مشکل، چونگ‌چینگ را در سال ۱۹۹۷ از استان سیچوان جدا کرد و هم‌رده‌ی یک استان قرار داد تا بار توسعه‌ی غرب چین را برعهده بگیرد و مهاجرت داخلی درون این کشور را ساماندهی کند. این راهبرد تا حد زیادی موثر بود و موجب شد تا چونگ‌چینگ رشد اقتصادی بی‌نظیری را تجربه کند.
الیور وین‌رایت، منتقد معماری و طراحی روزنامه‌ی گاردین و بازدیدکننده‌ی باتجربه‌ی چونگ‌چینگ، در ژانویه امسال نوشت: «اینجا جایی است که محله‌ها به صخره‌ها چسبیده‌اند و جاده‌هایی مرتفع، بیست طبقه بالاتر از زمین، آن‌ها را به هم وصل می‌کنند. خطوط مترو از دل تونل‌هایی در دل کوه‌ها بیرون می‌آیند و مستقیم از میان آسمان‌خراش‌های مسکونی عبور می‌کنند؛ آسمان‌خراش‌هایی که خودشان به‌طرزی باورنکردنی از دامنه‌های پرشیب سر برآورده‌اند.»
وین‌رایت ادامه می‌دهد: «برای رفتن به نقاطی که به‌نظر فقط چند بلوک آن‌طرف‌تر بودند، از پلکان‌های تند و سراشیبی بالا می‌رفتم که به پله‌برقی‌هایی زیرزمینی منتهی می‌شدند، سپس از راهروهایی می‌گذشتم تا به آسانسورهایی برسم که من را از کنار صخره‌ها بالا می‌بردند. بالابرها در کنار میدان‌هایی در فضای باز حرکت می‌کردند، هرجایی که تصور می‌کردم طبقه‌ی همکف است، در واقع پشت‌بام یک ساختمان اداری بود که سی طبقه به دره‌ای زیرین فرو می‌رفت.»
البته، چونگ‌چینگ فقط منظره‌ای خارق‌العاده نیست؛ بلکه وسعت شهری حیرت‌انگیزی دارد. این شهر با وسعتی بیش از ۸۲٬۴۰۰ کیلومتر مربع، (یادآوری می‌کنم: شهر) تقریباً هم‌اندازه‌ی کل کشور ایرلند یا اتریش است. این منطقه‌ی شهری تقریباً نصف ایالت فلوریدا است.
وین‌رایت می‌نویسد: «در چونگ‌چینگ، هر نوع نقشه‌ای عملاً بی‌کاربرد است. این شهر بر مجموعه‌ای از دامنه‌های کوهستانی به‌شدت شیب‌دار و دره‌هایی سرگیجه‌آور ساخته شده. پدیده‌ای شهری و شگفت‌انگیز که فقط می‌توان در سه بُعد آن را درک کرد. تجربه‌ی جابه‌جایی در این شهر، مثل این بود که در ترکیبی از فیلم علمی و تخیلی تلقین (Inception) و بازی مار و پله پرتاب شده باشم. این شهر شگفت‌انگیز و گیج‌کننده است.»
۳۲ میلیون و در حال افزایش
چونگ‌چینگ شهری بسیار عظیم است، اما نه آن‌طور که ادعا می‌شود. وسعت این شهر شامل نواحی وسیع روستایی است که تقریباً ۱۴ برابر محدوده‌ی شهری اصلی را در بر می‌گیرد. این نکته به‌ویژه زمانی جالب است که بخواهیم تصور کنیم شهری که بیش از دو برابر از کشور بلژیک بزرگ‌تر است، از ابتدا تا انتها، کاملاً ساخت‌وساز شده باشد.
پرسشی که به ذهن می‌رسد، این است که آیا چونگ‌چینگ واقعاً شایسته‌ی عنوان بزرگ‌ترین کلان‌شهر جهان است، یا این عنوان را به‌دلیل راه گریز قانونی و هوشمندانه‌اش کسب کرده است؟ پاسخ منفی است. ناحیه‌ی شهری چونگ‌چینگ ممکن است خیلی کوچک‌تر از محدوده‌ی قانونی شهر باشد، اما بیش از ۷۰ درصد جمعیت در ناحیه‌ی شهری اصلی متمرکز شده‌اند. باوجود اینکه شهر همیشه به این اندازه بزرگ نبوده، هیچ‌وقت هم نقطه‌ای بی‌اهمیت نبوده است. بر اساس مقاله‌ای در مجله‌ی فرهنگی گشتالتن، قدمت این شهر به بیش از سه هزار سال پیش باز می‌گردد. این شهر زمانی پایتخت کشور، بندر اصلی رودخانه‌ای و شاهراه حمل‌ونقل در دوران سلسله‌ی چینگ بوده است.
مرزهای گسترده‌اش
بااینحال، با توجه به پیشینه‌‌ی طولانی، در سال‌های اخیر چونگ‌چینگ به‌دلیل مرزهای گسترده‌اش شهرت یافت. در سال ۱۹۶۸، چین اصلاحاتی را آغاز کرد که موجب جهانی‌شدن این کشور شد. این دگرگونی در نگرش و اقتصاد، به‌ویژه به شهر چونگ‌چینگ تأثیر بسزایی داشت و باعث افزایش زیرساخت‌ها و جمعیت آن شد: جمعیت از ۲٫۳ میلیون نفر در سال ۱۹۶۸، به بیش از ۳۲ میلیون نفر در حال حاضر رسید.
رشد سریع جمعیت که هنوز هم ادامه دارد، باعث شده که چین به ماشینی روان برای شهرنشینی تبدیل شود. گشتالتن گزارش می‌دهد: «چین خود را به ماشینی روان برای شهرنشینی تبدیل کرده است. نرخ شهرنشینی این کشور قرار است از ۳۶ درصد در سال ۲۰۰۲، به ۷۰ درصد در سال ۲۰۵۰ برسد.»
بااینحال، با وجود کاهش نرخ رشد جمعیت چین تا مرز افول، شهرهایی مانند چونگ‌چینگ ممکن است همچنان در دوران اوج خود باشند. حتی اگر این‌طور باشد، با ۳۲ میلیون نفر جمعیت و وسعتی معادل چند کشور اروپایی و ایالت‌های آمریکایی، این اوج بسیار بزرگ‌تر از تصورات است.
