بهتازگی ویدئوهایی در شبکههای اجتماعی مورد توجه قرار گرفتهاند که واکنش تعجببرانگیز گربهها را پس از تماشای فیلتر گربه روی چهرهی صاحبشان نشان میدهند.
در حال حاضر، یکی از جالبترین محتواهای منتشرشده در اینترنت دربارهی گربهها، ویدئوهایی از یک فیلتر اپلیکیشن اسنپچت است که صورت گربه را روی چهرهی کاربران قرار میدهد. این ویدئوهای بسیار بامزه و حیرتانگیز بهخوبی نشان میدهند که آگاهی ما دربارهی فرایند شناخت در گربهها تا چه حد پایین است.
در مجموعه ویدئویی که در شبکههای اجتماعی بسیار دست به دست شده، گربهها به نمایشگر گوشی قرارگرفته در مقابلشان نگاه میکنند که در آن، صورت صاحبشان با فیلتر چهرهی گربه پوشانده شده است. گربهها سپس با چشمان گرد و متعجب سرشان را بالا میبرند تا بهصورت صاحب خود نگاه کنند و دوباره به صفحهنمایش نگاه میاندازند. بهگفتهی کریستین ویتالی، رفتارشناس گربه در دانشگاه ایالتی اورگن: «بهنظر میرسد گربهها میفهمند که چهرهی صاحبشان باید روی نمایشگر گوشی باشد، اما میبینند اینگونه نیست.»
با این حال، اینکه دریابیم رفتار یادشده چه چیز دربارهی گربهها به ما میگوید، بهشدت چالشبرانگیز است؛ زیرا بهگفتهی سارا الیزابت بیوسایر، پژوهشگر رفتارشناسی حیوانات در کالج هانتر دانشگاه شهری نیویورک، ما آگاهی بسیار پایینی از فرایند شناخت در گربهها داریم. او میگوید: «شناخت در گربهها میتواند به اندازهی خصوصیات کلی این حیوانات مبهم باشد.» این ابهام تا حدی بدین خاطر است که گربهها معمولا در مطالعات پژوهشی بهخوبی همکاری نمیکنند و این مسئله بهدست آوردن داده را مشکل میکند. بهعنوان مثال، وقتی پژوهشگر بخواهد این مسئله را آزمایش کند که آیا اگر شخصی به محلی که غذا مخفی شده اشاره کند، گربهها معنی آن را متوجه خواهند شد یا خیر، سوژه با بیتوجهی از محل آزمایش دور میشود.
ویدئوی اخیر دربارهی گربهها، پرسشهای جالبی را دربارهی فراشناخت در این حیوانات مطرح میکند. بهگفتهی ویتالی، رفتار گربهها در این ویدئو میتواند نشان دهد که حیوان صاحبش را میشناسد؛ اما برخلاف آنچه برخی افراد در واکنش به ویدئو اظهار داشتهاند، بیانگر قبولی گربهها در آزمون آینه نیست.
آزمون آینه، معیاری کلیدی از خودآگاهی برای پژوهشگران رفتار حیوانات محسوب میشود. این آزمون در سال ۱۹۷۰ طراحی شد تا پژوهشگران بهواسطهی آن دریابند که آیا حیوان میتواند خودش را بشناسد یا خیر. بهگفتهی بیوسایر، وقتی حیوانات در مقابل آینه قرار میگیرند، اولین واکنش آنها معمولا بروز حالت پرخاشگرانه و تهاجمی است. حیوانات درابتدا ظاهرا تصور میکنند که تصویرشان در آینه متعلق به حیوانی دیگر است؛ اما درادامه میتوان به آرامی مشاهده کرد که بسیاری از آنها شروع به تعامل با آینه میکنند. در این آزمون، پژوهشگران نقطهای از بدن حیوان را با رنگ یا برچسبی نشانهگذاری میکنند که بهطور معمول برای حیوان قابل مشاهده نیست. اگر حیوان علامت روی بدنش را در آینه ببیند، تلاش میکند تا آن را لمس کند؛ واکنشی که نشان میدهد آنها میفهمند حیوان در آینه خودشان هستند.